Pre-Party: Amersfoortse jongeren worden voorbereid op respectvol uitgaan

Na de coronacrisis merkte de gemeente Amersfoort op dat jongeren het uitgaan een beetje ‘verleerd’ waren. Daarom organiseerde de gemeente het evenement Pre-Party: een evenement waarbij jongeren van 14-17 jaar het uitgaansgebied bezoeken en leren hoe je op een leuke manier uitgaat en elkaar op een respectvolle manier behandelt. Movisie liep mee met Pre-Party om te kijken hoe de gemeente Amersfoort ervoor zorgt dat de toekomstige stappende jongeren goed beslagen ten ijs komen.

De gemeente organiseerde Pre-Party samen met lokale horeca-ondernemers, de wijkagenten, de anti-discriminatievoorziening, het sus-team en een middelbare school, wat goed werkte. Het initiatief kwam voort uit hun beleidsaanpak Veilige Steden, waarin de gemeente ook inspeelt op het tegengaan van seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdens het uitgaan.

Pre-party: een integrale beleidsaanpak voor en door jongeren

‘We kregen als gemeente steeds vaker signalen uit de stad dat jongeren na de coronacrisis zich een beetje onwennig voelden in het uitgaansleven’, vertelt Jasper Gerritsen, medewerker beleid en projecten van de gemeente Amersfoort. Om dat aan te pakken is het pilotevenement Pre-Party opgezet. Hiermee worden jongeren op een laagdrempelige manier voorbereid op het omgaan met thema’s die spelen tijdens het uitgaan: discriminatie, seksueel grensoverschrijdend gedrag, contact met handhavers en het plaatsen van foto’s online. Om goed aan te sluiten bij de leefwereld van de jongeren, haakte de gemeente zowel in de voorbereiding als in de uitvoering de nachtburgemeester aan.

Een docent van een lokale middelbare school reageerde enthousiast op het pilotinitiatief en wist een groep van zo’n dertig leerlingen te enthousiasmeren om mee te doen. ‘De samenwerking met de school en de brede insteek van Pre-Party is een goede manier om verschillende beleidsdoelen aan elkaar te koppelen’, zegt Frouke Wolf, beleidsadviseur Veiligheid bij de gemeente Amersfoort. ‘Scholen worden gevraagd om aandacht te besteden aan sociale veiligheid en discriminatie en voorlichting te geven over seks, drugs en alcohol. Via Pre-Party kunnen we al deze belangrijke thema’s behandelen. En verlagen we de druk een beetje om dit allemaal onder schooltijd te laten plaatsvinden.’ Dat de school het ook een belangrijk thema vindt, blijkt wel uit hoe het evenement wordt ingezet. De docent legt uit dat de jongeren de uren van dit evenement mogen schrijven als uren voor hun maatschappelijke stage. Als belangrijke uiting van het maatschappelijk belang van Pre-Party.

Omstanderstraining: van direct tot delay

In Café Koetje krijgen de jongeren eerst een mini-omstanderstraining van Fairspace over hoe zij in kunnen grijpen bij (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. De trainer begint met een vraag: ‘Hoeveel procent van de vrouwen denken jullie dat wel eens seksueel overschrijdend gedrag heeft meegemaakt?’ Een groepje jongens wisselt uit: ‘Iets van 45 procent ofzo?’, zegt een jongen. ‘Nee joh, veel meer, ik zeg 91 procent’, zegt zijn buurman. ‘Nee joh, dat is bijna alle vrouwen’. ‘Oké dan ga ik naar 80 procent’. De trainer legt uit: ‘Jullie zijn er samen goed uitgekomen, want het is ruim twee derde van alle vrouwen die dit wel eens meemaakt.’

Er volgt een uitleg over de 5D methode. De 5 D’s staan voor direct, distract, document, delegate en delay. Dit is een handige ezelsbrug die je als omstander handvatten biedt om in te grijpen als je getuige bent van intimidatie. De jongeren kijken een filmpje waarin delay wordt uitgelegd. Een man komt bij een bushalte telkens een stapje dichterbij een vrouw staan, ondanks dat ze wegloopt. Uiteindelijk loopt de man weg en stapt hij in de bus. ‘Wat zou je nu kunnen doen als omstander?’ vraagt de trainer. ‘Naar haar toe gaan en vragen of ze oké is?’, suggereert een jongen. ‘Ja heel goed’, zegt de trainer, ‘door te vragen hoe het gaat, laat je zien dat je de vervelende situatie hebt gezien en dat je je steun aanbiedt.’ Uit recent onderzoek van Rutgers en Movisie blijkt ook hoe belangrijk omstanderstrainingen zoals die van Fairspace zijn voor het effectief aanpakken van risicofactoren voor seksueel geweld, zoals de goedkeuring van seksueel geweld en de intentie om in te grijpen. Dit kan door omstanders concrete vaardigheden aan te leren, zoals met welke woorden, toon en tactieken zij in kunnen grijpen in verschillende situaties. Door als omstander in te grijpen, kan de dader zich bewust worden van zijn schadelijke gedrag en stel je ook de norm dat seksueel grensoverschrijdend gedrag niet wordt geaccepteerd.

Kennismaken met de portiers

Via een aantal stellingen gaan de jongeren met de portiers van café Shots en een medewerker van discriminatie.nl in gesprek over verschillende vormen van discriminatie tijdens het uitgaan. Een van de meiden vraagt na het bespreken van de stellingen aan de portier: ‘En wat doen jullie dan als jullie zien dat een meisje wordt lastiggevallen door een jongen in de rij buiten?’ De portier laat daarover geen enkel misverstand bestaan. ‘Als ik dat zie, dan grijp ik in en dan komt die jongen er sowieso niet in. Voor dat soort gedrag ben ik echt heel allergisch.’ Aanvullend stelt de medewerker van discriminatie.nl dat dit soort vormen van straatintimidatie sinds vorig jaar ook echt strafbaar zijn. ‘Dat is echt goed’, reageert het meisje.

En de winnaar is…

De avond wordt feestelijk afgesloten in Café Miles, waar de jongeren onder begeleiding van het barpersoneel een mocktail mogen maken. Dan pakt Gerritsen het afsluitende woord en is het tijd voor de grote bekendmaking. Tijdens alle activiteiten hebben de jongeren vragen moeten beantwoorden. Het team met de meeste goede antwoorden wordt bekend gemaakt en ze mogen de felbegeerde prijs komen ophalen: een tegoedbon bij de beste snackbar van Amersfoort. De meeste jongeren lopen gezellig napratend met elkaar café Miles uit. En die positieve geluiden komen ook terug uit de evaluatie. 88 procent van de deelnemende jongeren zou Pre-Party aanraden aan een vriend. De gemeente Amersfoort kan terugblikken op een geslaagd pilot-evenement.

Tips voor andere gemeenten

Met Pre-Party heeft de gemeente Amersfoort slim ingezet om seksuele straatintimidatie breder in te bedden in een activiteit voor jongeren. Als gouden tip geeft Gerritsen mee: ‘Organiseer het event in een omgeving waar het gedrag dat je wilt bestrijden vaak voorkomt. De horeca is hier dan natuurlijk een hele goede plek voor. Dit maakt het interessant voor jongeren om mee te doen, omdat zij nog niet eerder op die plekken zijn geweest. De setting brengt echt heel veel. De jongeren kunnen de dingen die zij geleerd hebben letterlijk in dezelfde omgeving op een later moment toepassen. Dit maakt dat het ook beter blijft hangen.’

Om de jongeren te enthousiasmeren voor deelname zegt Gerritsen ook dat je goed moet kijken welke sleutelfiguren je hiervoor kunt inzetten. ‘Voor ons was dat de docent van een middelbare school. Hij organiseert vaker soortgelijke dingen en heeft een groot netwerk. Maar jongerenwerkers, buurtsportcoaches of sportverenigingen kunnen ook zulke sleutelfiguren bieden.’ Vanuit de beleidsrol vult René Broekroelofs, beleidsregisseur Diversiteit & Inclusie van de gemeente Amersfoort aan: ‘Zorg ervoor dat dit soort activiteiten goed aansluiten bij je bredere aanpak van seksuele straatintimidatie. Pre-Party sluit goed aan hoe we binnen de gemeente Amersfoort beleid voeren op seksuele straatintimidatie. Zo werken we bijvoorbeeld met sus-teams. Dat zijn streetwise professionals die tijdens de drukke stapavonden in het uitgaanscentrum rondlopen en laagdrempelig met jongeren in gesprek gaan. Om zo escalatie tot (seksueel) grensoverschrijdend gedrag voor te zijn. En deze sus-teammedewerkers trainen we via de Safer Clubbing aanpak van IVY’.

Ook laat de Amersfoortse aanpak van Pre-Party goed zien hoe je op een effectieve manier samenwerkt met verschillende uitvoeringspartners. Door zowel de lokale horeca-ondernemers, politie, de nachtburgemeester, de sus-teams, anti-discriminatievoorziening en het onderwijs goed te betrekken, wordt er effectief gewerkt aan draagvlak om seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen te gaan.

Vragen?

Ben je enthousiast geraakt door Pre-Party, maar heb je nog verdere vragen? Neem dan contact op met Jasper Gerritsen (j.gerritsen@amersfoort.nl).

Deel via: